διαβάσαμε

«Ο Νέος Εκλεκτός» του Θανάση Νικολάου

Μόλις τελείωσα την ανάγνωση του πρώτου βιβλίου του Θανάση Νικολάου με τίτλο «Ο Νέος Εκλεκτός». Δεν σας κρύβω ότι ενώ είμαι λάτρης των ιστορικών βιβλίων και κατ’ επέκταση των ιστορικών μυθιστορημάτων, έχω βαρεθεί τον τελευταίο καιρό την διαρκή επανάληψη της στερεότυπης πλοκής τύπου Dan Brown (ίδε κριτική μου επί έργων του στην ίδια ιστοσελίδα για λεπτομέρειες).

Συνεπώς περίμενα και από το έργο του Θανάση Βασιλείου, που σημειωτέον είναι το πρώτο του, μία θάλασσα μετριότητας παρά την διθυραμβική κριτική του εκδότη του. Γεύτηκα μια ευχάριστη έκπληξη όταν ξεκίνησα το βιβλίο σήμερα το πρωί, και αποφάσισα να μην το αφήσω μέχρις τέλους του. Και είχα απόλυτο δίκιο. Κύριε Νικολάου, είσαστε άξιος θερμών συγχαρητηρίων για αυτήν την πρώτη σας συγγραφική προσπάθεια. Δεν σας κρύβω ότι η κριτική μου θα είναι επιεικής μέν λόγω του γεγονότος ότι πρώτη φορά εκδίδετε βιβλίο, αλλά αυστηρή λόγω του γεγονότος ότι δεν είστε ξένος στον κόσμο του βιβλίου.

Παραθέττω σύντομα ορισμένα στοιχεία του ιστορικού του βιβλίου απαραίτητα για την κατανόηση της κριτικής του θεώρησης.

Ο «Φοίβος Ρενιέρης» διακεκριμένος Ελληνας συγγραφέας, ανακαλύπτει έναν πάπυρο, ο οποίος τον οδηγεί στην αναζήτηση ιστορικών στοιχείων προκειμένου να συγγράψει το νέο του βιβλίο. Στην πορεία των ερευνών ανακαλύπτει ότι ο «Ιωάννης Ιταλός», βυζαντινός φιλόσοφος είναι κάτοχος ενός πολυτίμου μυστικού, ενός συμβολικού δαχτυλιδιού και ενός άλλου παπύρου όλων ανεκτίμητης αξίας για τους στοχαστές αλλά και για συλλέκτες ανά τον κόσμο.

Ο ήρωας, αφού γνωρίζεται με μία ταλαντούχα, και συνάμα πανέμορφη ελληνογαλλίδα βυζαντινολόγο στο Παρίσι, αποφασίζει να θέσει ως στόχο ζωής, ομού μετά της νέας του συντρόφου, την αναζήτηση των αρχαίων αυτών μυστικών και της ιστορίας του Ιωάννη Ιταλού.

Παράλληλα, ο συγγραφέας μας διηγείται την ιστορία του Ιωάννη Ιταλού και της πανέμορφης προστατευομένης του πριγκήπισσας «Ισιδώρας» η οποία εκτυλίσσεται επί αυτοκρατορίας υποτίθεται του Αλέξιου Κομνηνού. Φέρεται ότι μετά από διώξεις που υφίσταται, ο Ιωάννης να στέλνει το μυστικό, τον δαχτυλίδι και τον πάπυρο με την συνοδεία της προστατευόμενής του (πρώην πριγκήπισσας, μετέπειτα δούλης, μετέπειτα πόρνης, μετέπειτα ερωμένης του Ιωάννη, και στο τέλος «κόρης» του) σε ένα μεγάλο ταξίδι, το τέλος του οποίου όμως θα μάθετε αφού κάνετε τον «κόπο» να το διαβάσετε στο βιβλίο...

Ξεκινώ από την πλοκή, το σκαρίφημα και την δομή του έργου. Παίζετε επικίνδυνα κε. Νικολάου με το μελόδραμα σε ορισμένα σημεία του βιβλίου σας, και η χρήση στερεοτύπων συχνά είναι υπερβολική. Νομίζω πλέον ότι η «πτωχή, πλήν τιμία κορασίς» είναι φαινόμενο υπό εξαφάνιση και η συχνή επίκληση του στερεοτύπου αυτού προκαλεί μάλλον ειρωνικά σχόλια. Το βιβλίο είναι ένας ύμνος προς την αρετή και την επιβράβευσή της παρά τις όποιες αντιξοότητες, όμως κάθε τι το υπερβολικό πλησιάζει στο όριο του γελοίου.

Οι τέσσερεις κεντρικοί ήρωες του βιβλίου σας δύο από κάθε μία από τις δύο ιστορικές περιόδους στις οποίες αναφέρεται το βιβλίο (11ος αιώνας και σήμερα) είναι ουσιαστικά πανόμοιοι ως προς τα προτερήματά τους, οι δύο άνδρες πολυμαθείς και ενάρετοι, οι δε γυναίκες επιπροσθέτως πανέμορφες.

Όμως διακινδυνεύετε την μεταμόρφωση του έργου σας σε παιδικό παραμύθι καθ’ ότι ως καλώς γνωρίζετε ουδείς τέλειος, είναι δε ύβρις να θεωρούμε εαυτούς τέλειους καθώς και να βαφτίζουμε τέλειους τους ήρωές μας. Είναι άνθρωποι, και όλοι έχουμε ελαττώματα. Ως γνώστης της αρχαίας τραγωδίας ξέρετε καλώς ότι η τελική κάθαρση συνεπικουρούντος και του από μηχανής Θεού προϋποθέτει ότι μέρος της καθάρσεως αφορά και ένα τουλάχιστον «τρωτό» του χαρακτήρα του πρωταγωνιστού. Εν ολίγοις σας επισημαίνω ότι είσαστε εντελώς στο όριο, όταν βαφτίζετε τους ήρωές σας ως απολύτως τέλειους, όμορφους, δραστήριους σχεδόν επί γής αγγέλους, με τον κίνδυνο να μην γίνονται πιστευτές οι πράξεις και σκέψεις τους όπως καθρεπτίζονται στις σελίδες του βιβλίου.

Ισως από την άλλη πλευρά, και αυτό θα ήταν το αντεπιχείρημα στα παραπάνω, όλοι να χρειαζόμαστε να θυμόμαστε πού και πού το πρότυπο του «ιδανικού» και να πρέπει να μας το θυμίζετε. Δηλαδή οι χαρακτήρες του βιβλίου σας είναι ή πολύ κακοί (Βέρα, Λόπεζ, Φρανσουά, Λαόνικος) ή πολύ καλοί (οι «χρυσοί» 4, Αλκμήνη, Τάσος, Νίκος, 2 Κέλτες). Κάπου όμως πρέπει να υπάρχει και ο «μέσος όρος». Ένα μικρό ελάττωμα του Φοίβου θα τον έκανε πολύ πιο ανθρώπινο.

Ξεφεύγω από τα παραπάνω, τα οποία σηκώνουν πολύ συζήτηση και αναφέρομαι σε κάποια κενά της εξιστόρησης. Συχνά, υποχρεώθηκα λόγω ατελειών της συνέχειας της ιστορίας να ανατρέξω αρκετές σελίδες πίσω για να βεβαιωθώ για την ροή του σεναρίου. Υπάρχουν πολλά λαθάκια, τα οποία ίσως θα μπορούσα να συγχωρήσω σε ένα δοκίμιο αλλά όχι σε ένα ήδη τυπωμένο βιβλίο. Σας συνιστώ την επόμενη φορά που θα γράψετε ένα βιβλίο να το δώσετε προς ανάγνωση σε κάποιον έμπειρο κριτικό ή γενικά σε κάποιον «βιβλιοφάγο» ο οποίος(α) κατά τεκμήριο θα μπορέσει να τα επισημάνει. Ιδίως σε βιβλία με παράλληλες αφηγήσεις είναι πανεύκολο να συμβεί αυτό και ο συγγραφέας, ακριβώς επειδή έχει εντελώς αποτυπωμένη την υπόθεση στο μυαλό του απ’ αρχής μέχρις τέλους να μην μπορεί να εντοπίσει αυτά τα κενά. (Για αυτό υπάρχουν και οι επιμελητές των εκδοτικών οίκων οι οποίοι μάλλον δεν κάνανε καθόλου καλά την δουλειά τους εν προκειμένω). Αρκεί να αναφέρω ότι υπάρχουν ήδη από την πρώτη γραμμή του κειμένου…

Φαίνεται ότι ξέρετε καλά τους Κλασσικούς και ακολουθείτε πιστά την «ορθόδοξη» δομή της αρχαίας τραγωδίας, που σας εξασφαλίζει σχετική ανοσία από τα οποιαδήποτε στυλιστικά και τεχνικά σφάλματα στα οποία υποπίπτετε δυστυχώς συχνά κατά την ροή της ιστορίας.

Όμως θα σας κρίνω με επιείκεια στα παραπάνω σε αυτό το βιβλίο, μιάς και είναι το πρώτο. Στο δεύτερο όμως λάθη δεν επιτρέπονται...

Πολλοί θα βιαστούν να πούν ότι το βιβλίο αυτό είναι μία Ελληνική έκδοση των illuminati ή του Οκτώ. Ίσως αυτό να είναι αλήθεια, αλλά δεν μπορώ να πώ ότι με ενόχλησε ο τρόπος που αυτό έγινε. Κατ’ αρχάς πρόκειται για ένα «φιλοσοφημένο μυθιστόρημα» και όχι ένα μυθιστόρημα για την φιλοσοφία. Περιέχει ηθικοπλαστικά μηνύματα, για να μην πώ ότι ουσιαστικά πρόκειται για μια πραγματεία για το τι θα ήταν ο «ιδανικός» άνθρωπος στα μάτια του συγγραφέα.

Δεν μπορώ να μπώ σε πολλές λεπτομέρειες, ή μάλλον δεν θέλω, γιατί θα προτιμούσα να διαβαστεί το βιβλίο αυτό, το συνιστώ δε ανεπιφύλακτα, και αν μη τι άλλο ο καθένας μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

Μόνο ένα έχω να προτείνω στον συγγραφέα: μην εκδόσετε την συνέχεια του βιβλίου με τον τρόπο που σαφώς αναφέρετε στο τελευταίο κεφάλαιο. Σας θεωρώ αρκετά έξυπνο άνθρωπο ώστε να μπορέσετε να πλάσετε μία νέα ιστορία, με νέους χαρακτήρες και νέα πλοκή την οποία ειλικρινά θα περιμένω με χαρά. Μην το «παίξετε» Dan Brown και μας αποδείξετε ότι τα όσα ισχυρίζεστε ότι ο ήρωάς σας είναι υπεράνω χρημάτων και αγωνίζεται για ιδανικά είναι «ασκήσεις επί χάρτου».

Υποπτεύομαι ότι ο Φοίβος Ρενιέρης είναι αυτό που θα θέλατε - θέλαμε όλοι να είμαστε αλλά δεν μπορούμε. Μην τον μετατρέψετε στο μέλλον σε «ιππότη της ασφάλτου» σε πολλά επεισόδια. Είμαι βέβαιος ότι ανετότατα με την παιδεία σας μπορείτε να βρείτε τον νέο «Φοίβο» και προσπαθείστε να μείνετε αυτήν την φορά μακρυά από τα γνωστά στερεότυπα. Είπαμε ότι μία φορά μόνο σας συγχωρείται...

Υπόσχομαι να διαβάσω άμεσα το νέο βιβλίο του συγγραφέα με τον τίτλο «Το Τέταρτο Βιβλίο» που εκδόθηκε ένα χρόνο μετά τον «Νέο Εκλεκτό» για να δώ πλέον τον «Αντι-Φοίβο»

Στην κλίμακα του 1 έως 10 θα έδινα στο βιβλίο 8 αλλά δυστυχώς είναι τόσα τα στυλιστικά λάθη με υποχρεώνουν σε 5 αλλά με... πολλές ελπίδες. Πάντως είναι άξιο ανάγνωσης και ένα θερμό μπράβο στον νεοεμφανιζόμενο συγγραφέα!!

ο Πουκ 22 /10 /05

e-mail: puck@booksinfo.gr